Hegel de Bergson da, her felsefenin Spinozacılıkla başladığı ya da her filozofun aslında, bir kendisinin bir de Spinoza’nın olmak üzere, daima iki felsefesi olduğu konusunda hemfikirdir. Robert Misrahi, bu sözlükte bize yalnızca Spinoza’nın kelimelerini değil, onun felsefe tarihi kadar uygarlık için de taşıdığı bu mutlak değeri keşfetmemize yardımcı olacak bir haritalandırma sunuyor. Spinoza’nın Etika’sının sıkıca örülmüş ağını kendine model alarak, kelimeler arasında katedebileceğimiz farklı güzergâhlar öneriyor. Bu güzergâhları takip ettikçe, Spinoza’nın kelimelerini birbirine bağlayan problemlere, problemlerini birbirine bağlayan felsefi sistemine daha aşina hale geliyoruz. Her şeyin arzu ve çabayla var olduğu, varlığın dinamizmle özdeş hale geldiği bir ontolojinin ritimlerinde, etiği ve bilgeliği, özgürlüğü ve zihni de bir dinamizm olarak yeniden keşfediyoruz. Misrahi’nin Spinoza’nın düşüncesinin hareketini izleyerek hazırladığı bu sözlük sayesinde, filozofun gerçekliği aynı zamanda yetkinlik, mutlağı aynı zamanda edimsellik, ebediliği aynı zamanda varoluş, zorunluluğu aynı zamanda özgürlük olarak düşünme önerisinin yarattığı altüst oluşlarla daha iyi başa çıkabiliyoruz.

Benzer Kitaplar